PHP හැදින්වීම - පලමු කොටස

මගේ විනෝදාංශය PIC ගැන ලියපු ලිපියට බලාපොරොත්තු උනාටත් වඩා ලොකු ප්‍රතිචාර ලැබුන. ඒ හැමෝටම ස්තූතියි. ඒ නිසාම මට හිතුන ඒ ගැන දිගටම ලියන්න. ඒ වගේම අපේ batch එකේ කීප දෙනෙක්ගෙ ඉල්ලීම මත PHP ගැනත් ලියන්න බලාපොරොත්තු වෙනව. ඒක නිසා අද PHP ගැන ටිකක් ලියන්න හිතුන.PHP කියන දේ මම ඉගන ගත්තෙ මීට අවුරුද්දකට කලින් අපේ Project එක කරනකොට. මම තාමත් PHP වලට අළුත්. මට වඩා හොදින් මේ විශය දන්න අය ගොඩක් ඉන්නව. ඒ නිසා මේක කියවන අයගෙන් ඉල්ලා සිටිනව මගෙන් වැරැද්දක් හෝ අඩුපාඩුවක් වෙලා තියනව නම් ඒක නිවරදි කරන්න කියල.

ඈත්තටම මොකක්ද මේ PHP කියන්නෙ. ගොඩක් දෙනෙක් දන්නව PHP පාවිච්චි කරන්නෙ මොකටද කියලත්. සරලවම කියනවනම් මේක Server Side Programing Language එකක්. මුලින්ම අපි බලමු මේ Client side and Server Side කියන්නෙ මොකක්ද කියල. උදාහරනයක් විදියට හිතන්නකො Website එකක් තියනව ඉස්කෝලෙක ලමයි register කරගන්න. එතකොට ඒකෙ Interface එකක් තියනව Web browser එකක් හරහා ඒක භාවිතා කරන්න පුළුවන්. දැන් මෙන්න මේ Interface එක යොදාගෙන කෙනෙක්ට පුළුවන් තමන්ගෙ ලමයගෙ විස්තර ඈතුලත් කරල website එකේ register වෙන්න. ඔන්න ඔය Web Browser එක තුලින් User පේන ටික තමයි Clint Side එක කියන්නෙ. පොඩ්ඩක් හිතන්න බලන්න මේ Client Side එක හදන්න යොදාගන්න භාෂා මොනවද කියල. මූලිකම දේ තමයි HTML. ඒ වගේම formatting කරන්න CSS. JavaScript අයිති වෙන්නෙත් මේ ගොඩටම තමයි. ඒ ඈයි කියල මම තව ටිකකින් කියන්නම්.

දැන් බලමු මේ Server Side එක කියන්නෙ මොකක්ද කියල. කලින් උදාහරණයම ගත්තොත් User Registration Details Web Form එකේ දුන්නාම ඒව DataBase එකක save වෙන්න ඕනෙ. එහෙමත් නැත්නම් User කවුරු හරි ලමයෙක් ගැන විස්තර ඈහුවාම ඒව Database එකෙන් අරගෙන userට පෙන්න්න ඕනෙ. ඔන්න ඔතනදි වෙන්න ඕන දේවල් වෙන්නෙ Server Side එකේදි තමයි. අපි ඒ දේවල් ලියන්න ඕනෙ Server Side Script එකක. ඔන්න ඕකට තමයි PHP පාචිච්චි කරන්නෙ. ඊට අමතරව ASPත් යොදාගන්නව. මේ User පෙන්නෙ නැති පැත්ත (නමුත් වැදගත්ම වැඩ කොටස වෙන්නෙ මෙතන තමයි නේද??) අපි හදුන්වන්නෙ Server Side එක, එහෙමත් නැත්නම් Back End එක කියල.

දැන් ආපහු එමු JavaScrip වලට. අපි javaScript යොදාගන්නෙ Web Page එක Dynamic කරන්න. උදාහරනයක් විදියට අපි හිතමු user ID number එක විදියට අංක 10ට අඩු නම්බර් එකක් දුන්නොත් අපිට පුළුවන් JavaScrip එකකින් ඒක check කරල පොඩි Error Message එකක් දෙන්න. ඒ දේ කරන්න Request එක Server Side එකට යනකන් ඉන්න ඕනෙ නෑ නේද? අන්න ඒක නිසයි මම කිවුවෙ JavaScript කියන්නෙ Client Side භාෂාවක් කියල. මුලින්ම අපිට පුළුවන් වෙන්න ඕනෙ අපි ලියන Web Page එකේ Client Side Action මොනවද Server Side Action මොනවද කියල වෙන්කරල හදුන ගන්න. මොකද Server Side එකේ කරන්න ඔන ඒව Client Side එකේ වත්... Client Side එකේ කරන්න ඔන ඒව Server Side ඒකෙවත් කවදාවත්ම කරන්න එපා. (ඈත්තම කිවුවොත් මම අපේ 2nd Year Project එකේදිනම් මේක හොදට පටලව ගත්ත. මගේ වාසනාවට හෝ අවාසනාවට - මම හිතන්නෙ අවාසනාවට අපේ Lecturesල කාටවත් ඒකක අහුවුනේ නෑ). ඒ කියන්නෙ කවදාවත්ම JavaScript වලින් කරන්න ඕන දේ PHP වලින් කරන්න යන්න එපා.. ( හි හි එත් මමනම් කරා.. ස් ස් ස් කාටවත් කියන්න එපා හොදේ..)

මම හිතනව මේක කියවන හැමොම වගේ HTML ටිකක් හරි දන්නව ඈකි කියල. අඩුම තරමින් එකම එක HTML File එකක්වත් ලියල ඈති තියල. ඒක ලියන්න මොනවද ඕන වුනු දේවල්. පොඩ්ඩක් හිතන්න.... text editor එකක් විතරයි නේද? Web Browser එකේ HTML file එකට අදාල output එක නිකන්ම පෙන්නුව නේද? එතකොට CSS එකත් එහෙම නේද? JavaScript එකත් එහෙම තමයි. අපිට ඔන කරන්නෙ Web Browser එකක් විතරයි. ඈයි ඒ.... මොකද ඒ ඔක්කොම Client Side නිසා. Web Browser එක තමයි Clint Side එකේ තියෙන්නෙ. එතකොට PHP ලියන්න Web Browser එක විතරක් මදිද???

උත්තරය ඔව් web browser එක විතරක් මදි.. PHP Server Side නෙ. එහෙනම් අපිට Server එකක් තියෙන්​න ඕනෙ. අපි PHP ලියල run කරන්නෙ මේ server එක ඈතුලෙ. හෝවු හොවු පොඩ්ඩක් ඉන්න.. ඔය දුවන්න හදන්නෙ server එකක් හොයන්නද??

එකට විසදුම තමයි Virtual Server එකක් Use කරන එක. ඒ කියන්නෙ අපේ Computer එක ඈතුලෙම server එකක් හැදෙනව. මේකට යොදාගන්න පුළුවන් Servers ගොඩක් තියනව. පහසුම හා මම යොදගන්නෙ WAMP Server එක. W - Windows A - Apache M - MySQL P - PHP . මේ කෙන් අපේ Computer එකේ අපාචි සර්වර් එකක් වගේම MySQL server එකකුත් හදනව. ඒක නිසා data base එක්ක වැඩ කරන්න උනත් හරිම ලේසියි. මෙන්න මෙතනින් ඒක අරගෙන Install කරගන්නකො.. මොකද මම ඉස්සරහට ලිපි වලදි යොදාගන්න ඉන්නෙ මේක තමයි. මේක Install කරන්නත් හරිම ලේසියි. install කරන්න කලින් කියන්න වැදගත් දෙයක් තියනව. ඔයාලගෙ PC එකේ දැනටමත් MySQL තියනවනම් ඒක Uninstall කරල ඉවර වෙලා WAMP install කරන්න. මොකද නැත්නම් WAMP වල MySQL එක්ක ඔයාගෙ දැනටම තියන MySQL රන්ඩු වෙන්න පුළුවන් (පුළුවන් නෙමේ රන්ඩු වෙනව!!)

දැන් start WAMP Server හරහා මේක run කරන්න. task bar එකේ එන WAMP icon කොල පාට වෙනකන් ටිකක් ඉන්න. ඒක කොල පාට උනාම එක Click කරල එන මෙනු එකේ උඩම තියන LocalHost කියන එක click කරන්න. එතකොට පහල තියන විදියෙ window එකක් ඔයාලගෙ Web Browser එකේ Open වේවි.
ඉහල Address bar එකේ http://localhost/ කියල තියෙන්නෙ අපේ server එක තියන තැන තමයි. දැන් බලමු අපි PHP File එකක් Web Browser එකේ run කරල බලන්නෙ කොහොමද කියල. මුලින්ම මෙන්න මේ PHP Script එක Text editor එකක Type කරල ( මම නම් Use කරන්නෙ Notepad++) welcome.php කියල save කරන්න.


ඊට පස්සෙ ඔයා WAMP install කරපු තැනට ගිහිලිල ( බොහෝ විට C:\WAMP ) එතන තියන WWW කියන folder එකට අර ලියපු welcome.php එක copy කරල paste කරන්න. මේන්න මේ WWW කියල folder එක තමයි අපේ server එකේ script save කරගන්න තැන විදියට ක්‍රියා කරන්නෙ. දැන් Web Browser එක Open කරල Adders Bar එකේ http://localhost/welcome.php කියල type කරන්න. එතකොට බලාගන්න පුළුවන් අපි ලියපු Script එක run වෙලා Output එක print වෙලා තියනව.

එහෙනම් අදට නවතින්නම්. පුළුවන් තරම් ඉක්මනින් මීලග ලිපිය ලියන්න බලා පොරොත්තු වෙනව. ඊට කලින් මේ ගැන ඔයාල හැමෝගෙම අදහස් මට කියන්නකො. නැවත වරක් මතක් කරන්න කැමතියි.. වැරුද්දක් තියනව නම් සමාවෙලා ඒක පෙන්නල දෙන්න. මොකද මම මේ විෂය සම්බන්දව නවකයෙක්. එහෙනම් හැමෝටම බුදු සරණයි.